Who Is Who
| |
INFORMACJA O DZIAŁALNOŚCI NAUKOWEJ
I TECHNICZNEJ W ZAKRESIE TRIBOLOGII NA TERENIE GDYNI
Zebrał - prof. dr inż. Jan Kazimierz Włodarski
Akademia Morska w Gdyni
Gdynia 30 marca 2004 rok
Informacja obejmuje działalność w zakresie tribologii w dwóch uczelniach Akademii Morskiej oraz Akademii Marynarki Wojennej.
AKADEMIA MORSKA W GDYNI
AKADEMIA MARYNARKI WOJENNEJ W GDYNI
- Za początek rozwoju tribologii w Akademii Marynarki Wojennej można przyjąć rok 1968, kiedy to ówczesny kierownik Katedry Technologii i Eksploatacji Okrętów WSMW kmdr dr inż. Zbigniew Żaczek (dziś emerytowany prof. PG) wygłosił monograficzny wykład nt. zagadnień zużycia spowodowanego tarciem na szkoleniu kierowniczej kadry Służb Technicznych i Zaopatrzenia Mar. Woj.
- Do pierwszych prowadzonych w WSMW badań, które można by zakwalifikować do obszaru tribologii były prowadzone w 1972 r. badania niezawodnościowo-trwałościowe silnika URSUS 4001 adaptowanego do napędu zespołu sprężarkowego kompleksu nurkowego typu ORTOLAN. Zaraz potem prowadzono na zlecenie Wytwórni Silników Spalinowych w Andrychowie tego typu badania zmarynizowanej wersji silnika SW 400. Badania te dotyczyły m.in. doboru olejów smarowych, analiz i prognoz zużycia elementów i były źródłem wielu oryginalnych zmian i usprawnień produkcyjno-eksploatacyjnych (silnik ten był potem masowo stosowany na okrętach Mar. Woj.).
- W 1974 r. podjęto w WSMW, na zlecenie Szefostwa Służb Technicznych i Zaopatrzenia Mar. Woj.) szeroko zakrojoną, wieloetapową pracę badawcza poświęconą racjonalizacji eksploatacji okrętów (kier. kmdr ppor. dr inż. Stanisław Ciesielski). W ramach tej pracy wykonano wiele tematów z zakresu tribologii. Zgodnie z ówczesnymi tendencjami krajowymi prowadzono prace badawcze nad zagadnieniem doboru krajowych zamienników olejów importowanych oraz normowaniem zużycia paliwa przez okręty.
- W 1975 r. doc. dr inż. Michał Stankiewicz rozpoczął temat badawczy obejmujący ocenę spadku właściwości fizykochemicznych olejów smarowych stosowanych na okrętach. Temat ten dostarczył wiele informacji o nieracjonalnej gospodarce smarowniczej i m.in. w jego wyniku podjęto w Instytucie Technicznej Eksploatacji Okrętów (nowa nazwa instytutu) wieloletnią pracę poświęconą tworzeniu przenośnych, "podręcznych" zestawów do oceny jakości eksploatowanych olejów smarowych. W zestawach tych zastosowano kilka nowatorskich pomysłów, z których część zyskała prawa ochronne na wynalazki. Opracowano m. in. oryginalne sposoby określania lepkości kinematycznej olejów (z zastosowaniem równi pochyłej i zminiaturyzowanych kapilar Pinkiewicza), zawartości wody w oleju - z wykorzystaniem przyrostu jego temperatury po dodaniu chlorku wapnia itp. Tego typu zestawów, w różnego rodzaju skrzynkach i walizkach, wykonano dla okrętów MW kilkadziesiąt. Zestawy takie opracowano również dla okrętów budowanych w polskich stoczniach dla Indii i Iraku. Zestawy te zyskały sobie dużą popularność w transporcie miejskim Gdyni i Gdańska.
- W latach 70-tych i 80-tych zbudowano od podstaw wyposażone Laboratorium Olejów, Paliw i Wody Technicznej. Głównym budowniczym laboratorium była Pani inż., Alina Pawlak. W okresach intensywnych badań laboratorium to zatrudniało 6 osób. Prowadzono również prace badawcze procesów korozji i erozji w przestrzeniach chłodzenia okrętowych silników spalinowych. W wyniku tych prac wyeliminowano wiele poważnych awarii.
- W latach 70-tych wprowadzono do przedmiotów nauczania prowadzonych w Instytucie zagadnienia trybologiczne. Prowadził je ówczesny mgr inż. Jerzy Girtler (dziś profesor Politechniki Gdańskiej). Dla potrzeb tych wykładów powstał Jego autorstwa skrypt. Potem zagadnienia te w postaci bloku wykładów rozpoczynały (tak jest do dzisiaj na studiach inżynierskich) cykl zajęć w przedmiocie "Technologia remontu urządzeń okrętowych". Od kilku lat na studiach magisterskich prowadzony jest odrębny przedmiot "Tribologia" z 60 godzinami zajęć. Prowadzącym ten przedmiot jest prof. dr hab. inż. Leszek Piaseczny.
- Przez te wszystkie lata prowadzono ekspertyzy awarii okrętowych na zlecenia Głównej Komisji Awaryjnej MW. W większości z tych awarii występowały problemy tribologiczne - szczególnie w łożyskach.
- Pod koniec lat 80-tych prace badawcze przesunęły się w kierunku diagnostyki. Trudności finansowe nie pozwoliły dalej utrzymać zespół badawczy i Laboratorium Olejów, Paliw i Wody. Funkcjonowanie laboratorium ograniczono do zabezpieczenia kilkunastu godzin ćwiczeń z zakresu podstawowych analiz fizykochemicznych olejów.
Oprac. Kmdr prof. dr hab. inż. Leszek Piaseczny
|